توضیح ساده و روان تئوری امواج الیوت در بازارهای مالی

توضیح ساده و روان تئوری امواج الیوت در بازارهای مالی

در این قسمت از سری مقالات آموزش فارکس، به بررسی امواج الیوت می‌پردازیم. با ایران بروکر در این مقاله همراه باشید.

آشنایی با رالف نلسون الیوت

رالف نلسون الیوت حسابدار و مؤلف آمریکایی که یکی از بنیانگذاران نوین تحلیل تکنیکال است. الیوت بازار سهام را به مدت ۷۵ سال را تجزیه و تحلیل کرد. او از طریق داده‌هایی که به دست آورد کشف کرد که بازار سهام که گمان می‌شد رفتار بی‌نظمی دارد، در واقع چندان هم بی‌نظم نیست.

سازنده امواج الیوت

وقتی به سن ۶۶ سالگی رسید بالاخره شواهد (و اطمینان) کافی به دست آورده بود تا کشف خود را به دنیا معرفی کند.

او نظریهٔ خود را در کتابی به نام قانون امواج منتشر کرد.

به گفتهٔ او بازار چرخه‌های تکراری را طی می‌کند که این چرخه‌ها حاصل احساسات سرمایه‌گذاران است. و احساسات سرمایه‌گذاران نیز تحت تأثیر روان‌شناسی غالب تریدرها در آن زمان، و عوامل خارجی مثل رسانه‌های خبری از جمله CNBC، بلومبرگ، ESPN است.

الیوت توضیح داد که نوسانات صعودی و نزولی قیمت به صورت یک الگوی تکراری ظاهر می‌شود. او به این تغییرات را «امواج» می‌گفت.

به عقیدهٔ او اگر بتوانید به درستی الگوهای تکرار شونده در قیمت را مشخص کنید، می‌توانید پیش‌بینی کنید که قیمت در مرحلهٔ بعد چه تغییری خواهد داشت (یا نخواهد داشت).

همین است که باعث جذابیت بالای امواج الیوت برای تریدرها شده است.

این روش به آن‌ها راهی برای شناسایی نقاط دقیق بازگشت قیمت را می‌دهد.

به عبارت دیگر الیوت سیستمی معرفی کرد که به معامله‌گران امکان یافتن قله‌ها و دره‌ها را می‌دهد.

یعنی در بحبوحهٔ این بی‌نظمی‌های قیمت، الیوت نظمی پیدا کرد.

البته مانند تمام مخترعین باید این کشف را از آن خود می‌کرد به همین دلیل نام بسیار اصیل «نظریهٔ امواج الیوت» را روی آن گذاشت.

فراکتال چیست؟

اما قبل از آن که وارد امواج الیوت شویم بهتر است ابتدا معنای فراکتال‌ها را متوجه شویم.

اساساً فراکتال‌ها ساختارهایی هستند که می‌توانند به بخش‌هایی قسمت شوند که هر یک کپی بسیار مشابهی از کل است. ریاضی‌دانان به این خاصیت «خود تشابهی» یا «شباهت به خود» می‌گویند.

برای اینکه نمونه‌هایی از ساختارهای فراکتالی بیابیم می‌توانیم کمی به اطرافمان دقت کنیم. این مثال‌ها در طبیعت فراوانند!

صدف یک فراکتال است. دانهٔ برف یک فراکتال است. صاعقه هم یک فراکتال است.

چرا که وقتی به هر ریزدانه‌های درون یک دانه برف نگاه کنید ساختار مشابهی با ساختار کل میبینید. همینطور در صدف یا در یک صاعقه. یا حتی در بسیاری از برگ‌های درختان.

مثلا برگ سرخس که از برگ‌های کوچک دیگری تشکیل شده، اگر به هرکدام از برگ‌های کوچک نگاه کنید، می‌بینید که شبیه برگ بزرگ هستند. و از طرف دیگر هر برگ شبیه درخت سرخس است.

امواج الیوت

 یکی از ویژگی‌های مهم امواج الیوت این است که فراکتال هستند.

امواج الیوت هم مانند صدف‌‌ها، دانه‌های برف و صاعقه‌ می‌توانند به امواج الیوت کوچکتر تقسیم شوند. 

امواج محرک یا ایمپالس در نظریه امواج الیوت

آقای الیوت نشان داد که بازار معاملاتی که روند دارد به صورت الگوی ۳-۵ حرکت می‌کند، این نام را نیز خود آقای الیوت بر این الگو گذاشت.

اولین الگوی ۵ موجی، امواج محرک یا پیشرو یا ایمپالس نامیده می‌شود.

آخرین الگوی ۳ موجی امواج اصلاحی یا corrective نام دارد.

در این الگو امواج ۱، ۳، ۵ محرک هستند یعنی با روند کلی پیش می‌روند در حالی که امواج ۲ و ۴ اصلاحی هستند.

توجه داشته باشید که امواج ۲ و ۴ را با الگوی اصلاحی ABC اشتباه نگیرید. (بعدا بیشتر در این باره توضیح می‌دهیم)

ابتدا نگاهی به الگوی محرک ۵ موجی داشته باشیم.

امواج الیوت

هنوز هم گیج‌کننده به نظر می‌رسد. بیایید کمی آن را رنگارنگ کنیم.

امواج الیوت

ما هر موج را همراه با شمارش آن به وسیله‌ی رنگ کد‌گذاری کردیم.

توصیف کوتاهی از اتفاقی که در طول هر موج می‌افتد.

برای نمونه از سهام استفاده می‌کنیم چون آقای الیوت از سهام استفاده کرده بود اما واقعاً مهم نیست در چه مورد باشد. می‌توان از آن در مورد ارز، اوراق بهادار، طلا، نفت و … استفاده کرد. مهم این است که نظریهٔ موج الیوت را می‌توان در بازار خرید و فروش ارز یا فارکس هم به کار برد.

موج ۱

نمودار در ابتدا رو به بالا حرکت می‌کند. دلیل این امر معمولاً تعداد نسبتاً کم افرادی است که ناگهان (به دلایل مختلف واقعی یا خیالی) حس می‌کنند که قیمت سهام ارزان است و در نتیجه بهترین موقع برای خرید است. این باعث افزایش قیمت می‌شود.

موج ۲

در این مرحله افراد کافی که در موج اصلی بودند فکر می‌کنند قیمت سهام بیش از حد بالاست و سود می‌کنند و در نتیجه سهم‌شان را می‌فروشند. این باعث می‌شود ارزش سهام پایین بیاید. اما سهام قبل از آن که دوباره معاملهٔ خوبی محسوب شود، به اندازه‌ی قیمت‌های پایین قبلی نمی‌رسد و سهام مجددا برای برخی معامله‌گران خوش‌قیمت محسوب می‌شود.

موج ۳

این معمولاً طولانی‌ترین و قوی‌ترین موج است. سهام توجه تودهٔ مردم را جلب کرده است. مردم بیشتر متوجه سهام شده‌اند و مایلند آن را بخرند. این باعث می‌شود قیمت سهام بالاتر و بالاتر برود. این موج معمولاً از سقفی که در پایان موج ۱ ایجاد شد فراتر می‌رود.

موج ۴

معامله‌گران سود می‌کنند و از معامله خارج می‌شوند چون سهام باز هم گران تلقی می‌شود. این موج معمولاً ضعیف است چون معمولاً مردم بیشتری سهام را می‌خرند و منتظرند «در زمان پایین آمدن قیمت» بخرند.

موج ۵

در اینجا بیشتر مردم وارد سهام می‌شوند و هیجان باعث این امر می‌شود.

معامله‌گران و سرمایه‌گذاران دلایل مسخره‌ای برای خرید سهام می‌آورند و اگر با آنها مخالفت کنید از عصبانیت می‌خواهند شما را خفه کنند. اینجاست که سهام به حبابی‌ترین حالت ممکن خود می‌رسد. مخالفان شروع به فروش سهام به قیمت ارزان می‌کنند که باعث تشکیل الگوی ABC می‌گردد.

امواج محرک گسترده (Extended Impulse Waves)

نکتهٔ دیگری که باید در مورد نظریهٔ امواج الیوت بدانید این است که یکی از سه موج محرک (۱، ۳ یا ۵) همیشه بزرگ‌تر خواهد بود.

به بیان ساده همیشه یک موج است که صرف نظر از میزان، طولانی‌تر از دو موج دیگر است.

به گفتهٔ الیوت معمولاً موج پنجم است که بزرگ‌تر می‌شود.

با گذشت زمان این سبک قدیمی نام‌گذاری موج تغییر کرد چون مردم بیشتر و بیشتری موج سوم را موج گسترده نامیدند.

امواج اصلاحی (اصلاح ABC) در نظریه الیوت

روندهای ۵ موجی اصلاح می‌شوند و با روندهای مخالف ۳ موجی معکوس می‌شوند.

به جای عدد از حروف برای نام گذاری امواج الیوت اصلاحی استفاده می‌شود.

این مثال از الگوی بسیار جالب ۳ موجی اصلاحی را ببینید.

امواج الیوت

فقط به این خاطر که از بازار صعودی به عنوان مثال اصلی استفاده کردیم معنایش این نیست که نظریهٔ موج الیوت در مورد بازارهای نزولی صدق نمی‌کند.

همین الگوی ۳-۵ موجی می‌تواند به این شکل باشد:

امواج الیوت

انواع الگوهای امواج الیوت اصلاحی

به گفتهٔ الیوت، ۲۱ الگوی اصلاحی ABC از ساده تا پیچیده وجود دارند.

شاید حفظ کردن تمام آنها دشوار باشد بخاطر همین بهتر است بدانید که از سه دسته‌ی بسیار ساده تشکیل شده‌اند که فهمشان آسان است.

بیایید نگاهی به این دسته‌ها داشته باشیم.

مثال‌های زیر در مورد روندهای رو به بالا صدق می‌کنند،

اما اگر با روند رو به پایین سروکار دارید کافی است آنها را معکوس کنید.

دستهٔ زیگزاگ

امواج الیوت

زیگزاگ‌ها تغییرات بسیار شدید قیمت هستند که مخالف روند غالب پیش می‌روند.

موج B معمولاً در مقایسه با امواج A و C کمترین طول را دارد.

این الگوهای زیگ‌زاگ ممکن است دو یا سه بار در یک اصلاح اتفاق بیافتند.

۲ تا ۳ الگوی زیگزاگ که به یکدیگر پیوند خورده‌اند.

مانند تمام امواج دیگر هر یک از امواج در الگوهای زیگ زاگ را می‌توان به الگوهای ۵ موجی تقسیم کرد.

دسته یکنواخت

امواج الیوت

یکنواخت‌ها امواج اصلاحی ساده و جنبی هستند.

در این امواج طول موج‌ها عموماً برابر است و B معکوس A و C

دستهٔ مثلث

امواج الیوت

مثلث‌ها الگوهای اصلاحی هستند که با خطوط روند همگرا یا واگرا محدود شده‌اند. مثلث‌ها از گروههای ۵ موجی تشکیل شده‌اند که به صورت جنبی مخالف روند حرکت می‌کنند.

این مثلث‌ها می‌توانند، متقارن، نزولی، صعودی یا گسترده باشند.

موج‌هایی درون موج

همان طور که قبلاً گفتیم امواج الیوت فراکتال هستند. هر موج از موج‌های کوچکتر تشکیل شده است.

بگذارید یک تصویر دیگر به شما نشان دهم.

امواج الیوت

می‌بینید که امواج ۱، ۳ و ۵ از الگوی حهشی ۵ موجی کوچکتری تشکیل شده در حالی که امواج ۲ و ۴ از الگوی اصلاحی ۳ موجی تشکیل شده است؟

همیشه به یاد داشته باشید که هر موج از الگوهای موج کوچکتر تشکیل شده است و الگو تکرار می‌شود.

برای آسان شدن نامگذاری این امواج، نظریهٔ موج الیوت مجموعه‌ای از دسته‌ها را برای امواج تعیین کرده که از بزرگ به کوچک مرتب شده‌اند. این‌ها عبارتند از:

  • ابر چرخهٔ بزرگ
  • ابر چرخه
  • چرخه
  • اصلی
  • متوسط
  •  کوچک
  • ریز
  • بسیار ریز

ابر چرخهٔ بزرگ از امواج ابر چرخه تشکیل شده و آنها از امواج چرخ‌هایی تشکیل شده‌اند که شامل امواج اصلی می‌شوند.

امواج اصلی دارای امواج متوسط هستند که از امواج کوچک تشکیل شده‌اند که شامل امواج ریز هستند که از امواج بسیار ریز تشکیل شده‌اند.

در واقع هر کدام در دل دیگری جای می‌گیرد.

مثال‌های واقعی برای درک امواج الیوت

خب، برای روشن شدن اینها بیایید موج الیوت را در نمودار واقعی ببینیم.

امواج الیوت

همان طور که می‌بینید، امواج الیوت درنمودار واقعی شکل بی عیب و نقصی ندارند.

به علاوه متوجه می‌شوید که گاهی سخت است که برای امواج نامی انتخاب کنید.

اما هر چه بیشتر به نمودارها نگاه کنید مهارت بیشتری پیدا می‌کنید.

به علاوه قرار نیست شما را تنها بگذاریم!

در بخش‌های بعد توصیه‌هایی در مورد شناسایی درست و آسان امواج ارائه می‌دهیم و به شما یاد می‌دهیم چطور با استفاده از امواج الیوت معامله کنید.

این مطلب بخشی از دوره رایگان و گام‌به‌گام آموزش فارکس وبسایت «ایران بروکر» است. شما می‌توانید از طریق لینک‌های زیر به درس قبل یا بعد بروید.

فهرست مطالب